PLLuM – Polska odpowiedź na globalny rozwój sztucznej inteligencji

Sztuczna inteligencja to dziś jeden z kluczowych obszarów rozwoju technologicznego na świecie. Duże modele językowe, takie jak ChatGPT czy Gemini, zyskały ogromną popularność, ale większość z nich jest trenowana głównie na danych w języku angielskim. W tym wyścigu Polska przez długi czas pozostawała jedynie odbiorcą technologii. Nasz kraj nie chce jednak dłużej pozostawać w tyle – dlatego powstał PLLuM (Polish Large Language Model), czyli pierwszy zaawansowany model językowy stworzony z myślą o języku polskim.

Czym jest PLLuM?

PLLuM to rodzina dużych modeli językowych (LLM), zaprojektowanych do analizy, przetwarzania i generowania tekstu w języku polskim. Powstał w ramach projektu finansowanego przez Ministerstwo Cyfryzacji, a nad jego rozwojem pracowało konsorcjum wiodących polskich instytucji naukowych, w tym Politechnika Wrocławska, Instytut Podstaw Informatyki PAN, Instytut Slawistyki PAN, NASK – Państwowy Instytut Badawczy, Ośrodek Przetwarzania Informacji oraz Uniwersytet Łódzki.

Przez lata Polska – jak większość krajów europejskich – korzystała głównie z zagranicznych modeli AI, takich jak ChatGPT czy Gemini. Problem w tym, że żaden z nich nie jest naprawdę „polski”. Nawet jeśli potrafią generować teksty w naszym języku, często mają trudności ze składnią, specyfiką kulturową czy kontekstem historycznym. PLLuM powstał po to, by dać Polsce niezależność technologiczną i pełną kontrolę nad sztuczną inteligencją rozwijaną lokalnie.

Jak działa PLLuM?

Podobnie jak inne duże modele językowe, PLLuM został wytrenowany na ogromnych zbiorach danych – milionach dokumentów, artykułów, książek i stron internetowych w języku polskim. Dzięki temu jest w stanie:

• rozumieć naturalny język – odpowiadać na pytania, analizować teksty i generować odpowiedzi zgodne z kontekstem;
• tłumaczyć teksty – zarówno z języka polskiego na inne języki, jak i odwrotnie
• generować treści – pomaga w pisaniu artykułów, raportów, a nawet kodu programistycznego;
• analizować dokumenty – przydatne dla firm i urzędów, które muszą przetwarzać duże ilości tekstu;
• podpowiadać rozwiązania – działa jak inteligentny asystent, wspierając pracę w różnych dziedzinach.

Kluczowe cechy PLLuM

PLLuM wyróżnia się na tle zagranicznych modeli językowych pod wieloma względami:

Polski kontekst językowy

Choć globalne modele językowe potrafią przetwarzać teksty w języku polskim, ich jakość często pozostawia wiele do życzenia. PLLuM został stworzony specjalnie z myślą o naszym języku – rozumie niuanse, odmiany wyrazów i specyfikę polskiej składni.

Różne warianty modelu

Model został opracowany w kilku wersjach, różniących się liczbą parametrów. Obecnie dostępne są modele o wielkości 8B, 13B, 33B i 70B parametrów. Dzięki temu można dostosować model do różnych zastosowań – od prostych chatbotów po zaawansowane systemy analizy językowej.

Otwarty dostęp i transparentność

Jednym z największych atutów PLLuM jest to, że działa na licencji open-source. Oznacza to, że każdy – od naukowców po firmy i instytucje publiczne – może go wykorzystać do własnych celów, rozwijać i modyfikować.

Bezpieczeństwo i etyka

Twórcy PLLuM zadbali o to, by model minimalizował ryzyko generowania nieprawdziwych informacji, dezinformacji czy treści obraźliwych. W przeciwieństwie do komercyjnych modeli zachodnich, jego rozwój jest kontrolowany przez polskie instytucje naukowe, co zapewnia większą przejrzystość i bezpieczeństwo.

Gdzie można wykorzystać PLLuM?

Potencjał PLLuM jest ogromny i może znaleźć zastosowanie w wielu sektorach. Oto kilka przykładów:

Administracja publiczna

Model może pomóc w obsłudze petentów w urzędach, automatyzując odpowiedzi na najczęściej zadawane pytania. Może również wspierać pracowników administracji w analizie dokumentów i generowaniu raportów.

Biznes i e-commerce

Firmy mogą wykorzystać PLLuM do obsługi klienta, analizowania opinii w internecie, automatyzacji korespondencji czy nawet generowania ofert marketingowych.

Edukacja

Model może być używany do wspierania nauki – od automatycznej oceny wypracowań po dostarczanie spersonalizowanych materiałów edukacyjnych.

Media i dziennikarstwo

Dziennikarze mogą korzystać z PLLuM do szybkiej analizy dużych zbiorów danych, streszczania artykułów i wyszukiwania informacji.

Sektor prawny

Analiza dokumentów prawnych, automatyczne podpowiedzi dla prawników czy nawet wsparcie w interpretacji przepisów – PLLuM może przyczynić się do zwiększenia efektywności pracy w kancelariach prawniczych.

Jak przetestować PLLuM?

Dobrą wiadomością jest to, że każdy może już teraz sprawdzić działanie PLLuM. Model jest dostępny za darmo na stronie:
🔗 pllum.org.pl

Dostępne są także API i narzędzia umożliwiające jego wykorzystanie w aplikacjach i usługach.

Czy PLLuM ma szansę konkurować z globalnymi modelami?

PLLuM to pierwszy krok w stronę suwerenności technologicznej Polski w zakresie sztucznej inteligencji. Oczywiście, nie jest jeszcze tak zaawansowany jak największe światowe modele AI, ale jego lokalizacja na polski rynek, otwartość i możliwość dalszego rozwoju czynią go niezwykle obiecującym projektem.

W przyszłości planowane są kolejne etapy rozwoju, które mogą obejmować:

• dalsze zwiększanie rozmiaru modelu i jego możliwości,
• integrację z aplikacją mObywatel,
• wdrożenie w administracji publicznej,
• optymalizację pod kątem pracy na urządzeniach mobilnych.

Jeśli rozwój pójdzie w dobrym kierunku, PLLuM może stać się nie tylko narzędziem wspierającym polskich użytkowników, ale także solidną alternatywą dla zachodnich rozwiązań AI.

Podsumowanie

PLLuM to wyjątkowy projekt, który pokazuje, że Polska może samodzielnie rozwijać zaawansowane technologie oparte na sztucznej inteligencji. Model został stworzony z myślą o naszym języku, działa na zasadach otwartości i jest dostępny dla każdego, kto chce z niego skorzystać. PLLuM bez wątpienia jest początkiem większych zmian. Jeśli rozwój tego modelu będzie kontynuowany i odpowiednio wspierany, może stać się fundamentem dla nowych rozwiązań AI w Polsce – zarówno w biznesie, administracji, jak i codziennym życiu obywateli.