Enterprise Mobile – tworzenie i wdrażanie aplikacji firmowych
Gdy w 2013 roku firma SAP opublikowała raport o nazwie 99 Amazing Facts On The Future Of Business, z którego wynikało, że do końca roku liczba urządzeń mobilnych na świecie przekroczy liczbę mieszkańców, fakt ten nie wydawał się niczym zaskakującym, gdyż od dłuższego czasu obserwować można było trend diametralnego wzrostu rynku mobilnego. Aktualnie, gdy smartfon dla 91% osób jest tak samo ważny jak dezodorant (przegrywając ze szczoteczką do zębów) i wiele wskazuje na to, iż w niedalekiej przyszłości umocni swą pozycję, to wykorzystanie możliwości urządzeń przenośnych w biznesie wydaje się czymś naturalnym.
Co oznacza być mobile-friendly i dlaczego warto
Gdy komputery osobiste coraz częściej zamieniane są na urządzenia mobilne, istotnym z punktu widzenia organizacji jest, aby jakość w dostępie do narzędzi i informacji dla klientów lub pracowników nie uległa przez to obniżeniu. Realizacja tego celu może odbywać się w wielu obszarach. Pierwszym i podstawowym jest udostępnienie witryny w wersji mobilnej. To, co mogłoby się wydawać czymś podstawowym i powszechnym, w Polsce wciąż okazuje się być wyzwaniem. Tylko 5% polskich firm posiada stronę internetową w postaci mobilnej. Perspektywicznie wygląda to jednak zdecydowanie lepiej, gdyż niemal połowa przedsiębiorstw planuje stworzenie lub zmodyfikowanie istniejącej strony do postaci responsywnej.
Innym obszarem mogącym stanowić o przewadze konkurencyjnej są aplikacje tworzone dla klientów, współpracowników, czy też samych pracowników. Najpopularniejszym scenariuszem jest stworzenie aplikacji, a następne publikacja jej w Google Play, iTunes, czy też Windows Store. Udostępniane przez firmy w ten sposób aplikacje, umożliwiają zwykle także prezentację samej firmy, jej produktów i usług oraz zarządzanie nimi. W ten sposób są one dostępne dla szerokiej grupy odbiorców, a dostęp do odpowiednich zasobów jest weryfikowany na poziomie samej aplikacji. Przykładem takich aplikacji mogą być te, udostępniane przez banki w celu zarządzania usługami bankowymi. Coraz częściej jednak organizacje dostrzegają wiele możliwości w rozwiązaniach mobilnych, które powinny być skierowane do ograniczonej liczby odbiorców, zwykle pracowników i najbliższych współpracowników. Podejście to zwykle okazuje się jednak zdecydowanie bardziej złożone i droższe, na co w głównej mierze składa się ograniczona liczba narzędzi do zarządzania urządzeniami i aplikacjami. Wczesne rozpoznanie możliwych problemów mogących wystąpić w przyszłości oraz uświadomienie sobie, iż aplikacja mobilna nie powinna być efektem owczego pędu znacznie zwiększa szanse powodzenia.
Zagrożenia na etapie tworzenia i wdrażania aplikacji firmowych. Czasami warto zaprojektować proces od nowa.
Aplikacje mobilne wewnątrz firmy najczęściej wspierają procesy biznesowe oparte na istniejącym już systemie informatycznym lub procesie prowadzonym ręcznie w niezmienny sposób od wielu lat. Już na etapie analizy często spotkać można się z niechęcią klienta do jakichkolwiek zmian procesu biznesowego, co w skrajnych przypadkach powodować może drastyczne obniżenie użyteczności aplikacji mobilnej.
Aplikacja mobilna nie ma żadnej wartości
Ważnym aspektem każdej aplikacji mobilnej, która ma wspierać pracę wewnątrz firmy jest jej backend. Wciąż istniejące przekonanie, że sama aplikacja mobilna rozwiąże wiele problemów organizacji jest bardzo błędne. Istnieje niewiele scenariuszy, w których aplikacja, jako pojedynczy byt, może przynieść wymierne korzyści dla organizacji. Ważnym jest więc, aby patrzeć na ten obszar jako na coś więcej – jako na aplikację wraz z usługą, na bazie której działa. Poniższy schemat przedstawia przykład architektury z dla aplikacji mobilnych bazujących na Azure.
Pokolenie X i Y
Struktura wieku pracowników organizacji często okazuje się być jedną z ważniejszych determinantów sukcesu wdrożenia rozwiązań mobilnych. Założyć można, iż osoby korzystające na co dzień ze smartfonów, tabletów, phabletów, czy smartwatchy posiadają większą łatwość i chęć obsługi dedykowanych aplikacji firmowych. Na bazie statystyk dotyczących penetracji smartfonów w Polsce stwierdzić można, iż największa niechęć do rozwiązań mobilnych pojawiać się może u pracowników powyżej 50 roku życia.
Pojawiające się obawy najlepiej rozwiązywać niemal natychmiast, co znacznie zwiększy szansę na zaangażowanie użytkowników końcowych w proces wdrażania i rozwoju aplikacji.
Wybór rozwiązań i technologii
Obok identyfikacji zagrożeń mogących mieć negatywny wpływ na sukces projektu równie ważny jest odpowiedni dobór narzędzi służących do zarządzania urządzeniami, aplikacjami i polityką bezpieczeństwa firmy. Istnieje wiele podejść do zarządzania urządzeniami mobilnymi w organizacji, różniących się między sobą warstwą działania.
- Mobile Device Management (MDM) – pozwala na kontrolę urządzeń mobilnych pracowników minimalizując utratę danych firmowych. Istotnym elementem jest także zdalne zarządzanie urządzeniami np. instalacja aplikacji, zmiany systemowe, aktualizacje oprogramowania monitorowanie pracy urządzeń i użytkowników.
Aplikacje MDM wyposażone są w moduły, które powinny chronić dane firmowe, nawet po ich przechwyceniu przez niepożądaną osobę lub oprogramowanie. Aby było to możliwe konieczne jest wdrożenie odpowiednich polityk bezpieczeństwa, do których należą np. wymuszanie stosowania haseł dostępowych o określonej długości, złożoności oraz określanie przedziału czasowego, w którym hasło ma być zmieniane – zgodnie z firmową polityką, szyfrowanie danych, zdalna konfiguracja poczty e-mail itd. - Mobile Application Management (MAM) – oprogramowanie służące do zarządzania określonymi aplikacjami na urządzeniach oraz ich bezpieczeństwem. Różnica pomiędzy MAM, a MDM polega na warstwie w jakiej działają. MAM ogranicza się do zarządzania i wymuszania polityki bezpieczeństwa na poziomie aplikacji podczas gdy MDM na poziomie urządzenia.
- Enterprise Mobile Management (EMM) – połączenie MDM i MAM, które pozwala na zabezpieczenie urządzeń aplikacji i treści z uwzględnieniem polityki bezpieczeństwa firmy.
- Mobile Enterprise Application Platform (MEAP) – rozwiązanie, którego głównym trzonem jest serwer pełniący rolę mobilnego middleware’a. Pozwala na wdrożenie i utrzymanie wielu różnych aplikacji mobilnych tworząc przy tym backend na bazie istniejących systemów.
Identyfikacja odpowiedniego rozwiązania na bazie potrzeb organizacji, a następnie wybór odpowiedniego dostawcy, to jeden z kluczowych i najtrudniejszych aspektów.
Wybór systemu
Dobór systemu do zarządzania urządzeniami, aplikacjami i polityką bezpieczeństwa firmy powinien odbywać się z istotnym uwzględnieniem systemu operacyjnego dostępnego na urządzeniach mobilnych. Oprócz samego systemu, istotnym może okazać się także jego wersja. Najpopularniejszymi systemami operacyjnymi dla urządzeń mobilnych niezmiennie pozostają Android, Windows i iOS. Każdy z tych systemów udostępnia bardzo zbliżone możliwości dla użytkowników prywatnych. Zdecydowanie odmiennie wygląda jednak sytuacja w przypadku aplikacji tworzonych i rozwijanych dla wspierania procesów wewnątrz firmy. Tutaj zdecydowanie wygrywa Windows 10, rozumiany jako jednolity system operacyjny przeznaczony dla całej gamy urządzeń, nie tylko mobilnych.
Mobile Enterprise z Windows 10
O bezkonkurencyjnej dominacji systemu Windows na komputerach osobistych nie trzeba nikogo przekonywać. Systemy z Redmond od wielu lat pozostają bezkonkurencyjne, co przedstawia poniższy wykres.
Tak świetny wynik jednak nie przekładał się na znaczący udział na rynku mobilnym, gdzie wciąż dominują różne wersje systemu Android. Wszystkie te statystyki dotyczą jednak rynku komercyjnego, gdzie czynniki decydujące o wyborze w bardzo wielu przypadkach związane są z atrakcyjnością cenową, która w profesjonalnie zarządzanych organizacjach nie powinna odgrywać najważniejszej roli.
Kolejne wersje systemu Windows, począwszy od mobilnych okienek oznaczanych 7.X, aż do 8.1 wraz z wersjami dedykowanymi dla tabletów nie zyskały spodziewanego udziału w rynku. Użytkownicy domowi z wielu względów decydowali się na oprogramowanie innych firm, a Mobile Enterprise dla wielu organizacji nie istniał lub wydawał się być czymś nieistotnym. Te z firm, które na co dzień wykorzystywały oprogramowanie Microsoftu i w rozwiązaniach mobilnych dostrzegały możliwość rozwoju poprzez wiele narzędzi, mogły zarządzać aplikacjami LoB (line-of-business). Było to możliwe z poziomu Windows PowerShell, Microsoft System Center Configuration Manager 2012 SP1, czy też Windows Intune. Warto zwrócić uwagę, iż ostatnie z tych narzędzi pozwala na wdrażanie aplikacji nie tylko na systemy z rodziny Windows. Narzędzia te, będąc jednymi z nielicznych dostępnych ówcześnie na rynku, realizowały podstawowe założenia, jednak w wielu sytuacjach okazywały się być niewystarczające i rodziły problemy związane z certyfikacją i szczegółowymi postanowieniami dotyczącymi licencji systemu operacyjnego wymuszanymi przez producentów sprzętu.
Kolejne wiosenne konferencje i zapowiedzi zmian Microsoftu kreowały spójny i nowy sposób na tworzenie i zarządzanie aplikacjami firmowymi z pominięciem wszelkich niedogodności występujących w czasie wdrażania aplikacji LoB w poprzednich wersjach systemu. Bez wątpienia korzystnie zadziała efekt skali, gdyż jak wynika z raportu opublikowanego przez SpiceWorks jeszcze przed premierą Windows 10, aż 73% przedsiębiorców planuje wdrożyć ten system w swojej organizacji w ciągu najbliższych dwóch lat.
Co dla organizacji mogą oznaczać aplikacje uniwersalne w połączeniu z Windows 10. Podkreślam najważniejsze rzeczy z punktu widzenia firmy. Raz napisana aplikacja może zostać uruchomiona na wielu rodzajach urządzeń: IoT, Mobile, PC, Xbox
Jedną z podstawowych zalet aplikacji uniwersalnych jest łatwość ich migracji pomiędzy urządzeniami. Aplikacja stworzona dla PC do obsługi myszką w łatwy sposób może zostać przebudowana i zainstalowana na tabletach i smartfonach z ekranami dotykowymi.
Spójny interfejs w obrębie aplikacji na wielu urządzeniach
W organizacjach, gdzie pokolenie Y stanowi większość, niezwykle istotnym aspektem jest prostota, przejrzystość i spójność interfejsu użytkownika. Aplikacje uniwersalne wszystkie te założenia realizują stuprocentowo zapewniając poczucie jednolitości niezależnie od rodzaju i rozmiaru urządzenia.
Komunikacja pomiędzy aplikacjami
Zaawansowany system przekazywania danych pomiędzy informacjami pozwala na budowę wielu zależnych od siebie aplikacji firmowych, które w prosty sposób mogą rozszerzać swoje funkcjonalności. Podejście takie pozwala na tworzenie prostych w obsłudze aplikacji. Umożliwia to także łatwe zarządzanie uprawnieniami poszczególnych pracowników i izolację funkcjonalności. Założenie to wpisuje się w trend rozbijania jednej dużej aplikacji desktopowej na wiele mniejszych.
Windows Store for Business
Bez wątpienia jeden z najciekawszych mechanizmów w kontekście wsparcia funkcjonowania firm, jaki pojawił się wraz z Windows 10. Sklep z aplikacjami firmowymi dostępny dla pracowników dzięki kontom AD wydaje się być idealnym rozwiązaniem problemów z zarządzaniem cyklem życia aplikacji firmowych. Dzięki temu mechanizmowi firmowy ekosystem nie musi być wzbogacany
o zewnętrzne rozwiązania MDM, co bez wątpienia podnosi standard pracy administratorów i użytkowników końcowych. Bazowanie na pojedynczych kontach firmowych sprawia, że każda aplikacja staje się w pełni dostosowaną do potrzeb użytkownika bez względu na to z jakiego urządzenia korzysta. Jest to możliwe dzięki synchronizacji ustawień, które pozwalają na przerywanie pracy na komputerze stacjonarnym, by kontynuować np. na tablecie poza firmą.
1. Cortana, IoT i HoloLens
Prace Microsoftu w kontekście Windows 10 for Business związane są także z innowacyjnymi kierunkami działania nastawionymi na asystenta głosowego, IoT i rozszerzoną rzeczywistość. Wszystkie te obszary są w ostatnim czasie bardzo eksplorowane przez różnego rodzaju firmy na całym świecie, jednak tylko Microsoft tworzy jeden spójny ekosystem, który w połączeniu z Windows 10 staje się skalowalnym rozwiązaniem dostępnym nawet dla najmniejszych przedsiębiorstw.
Podsumowanie
Obojętne przejście organizacji obok rozwiązań mobilnych może w dłuższej perspektywie znacząco obniżyć jej konkurencyjność. Aktualnie, gdy Mobile Enterprise w Polsce wydaje się dopiero rozwijać, istotna może okazać się analiza możliwych szans z tym związanych w kontekście danej organizacji. Właściwe zdefiniowanie potrzeb, a następnie wybór odpowiednich urządzeń i systemów powinno uwzględniać oferowane przez nie możliwości, które w dłuższej perspektywie mogą przynieść wymierne korzyści. Takim rozwiązaniem bez wątpienia jest wybór Windows 10, który w połączeniu z Windows Store for Business oferuje szereg ciekawych i nowatorskich rozwiązań, będących także w zasięgu małych i średnich przedsiębiorstw.
Piotr Bałut, Microsoft Developer w Intratic
Absolwent Informatyki Stosowanej na Uniwersytecie Ekonomicznym w Krakowie. Z rozwiązaniami mobilnymi związany od dwóch lat, głównie w kontekście systemu Windows. Entuzjasta platformy .NET, aplikacji mobilnych i IoT. W Intratic jest odpowiedzialny głównie za Mobile Enterprise.
Kontakt: piotr.balut@intratic.eu
