IAB Polska o AI Act – wyzwania i rekomendacje dla polskiego prawodawcy

15 października 2024 r. Ministerstwo Cyfryzacji opublikowało projekt ustawy o systemach
sztucznej inteligencji, umożliwiający stosowanie w Polsce przepisów europejskiego AI Act. Do
udziału w konsultacjach publicznych projektu zaproszono IAB Polska. Na obecnym etapie
najwięcej wątpliwości budzi kwestia rzeczywistego zakresu kompetencji polskiego organu
nadzorczego. Jak wskazują przedstawiciele IAB Polska, branża powinna przyglądać się
procesowi legislacyjnemu dotyczącemu interpretacji Komisji, składania skarg za naruszenie
przepisów oraz działań wspierających i monitorujących rynek AI.

Jak ustawa wpłynie na branżę?

Obowiązujący od sierpnia tego roku AI Act, nie zdążył jeszcze w znaczący sposób wpłynąć na rynek,
jego wdrożenie w Polsce jest bowiem na wczesnym etapie – właśnie zakończyły się konsultacje
publiczne nad pierwszym projektem ustawy wdrażającej. Nie ulega jednak wątpliwości, że nowe
przepisy będą miały ogromne znaczenie dla wszystkich podmiotów branży cyfrowej, stymulując
innowacje i konkurencyjność, a także zobowiązując firmy do zapewnienia transparentności
algorytmów i bezpieczeństwa systemów AI dla użytkowników.

– Dla członków IAB Polska sztuczna inteligencja jest istotna zarówno w kontekście stanowienia i
stosowania prawa, jak i wykorzystywania jej systemów w codziennej działalności. Ustawa jest dla nas
wszystkich zatem ważnym elementem nowej cyfrowej rzeczywistości. Udział w konsultacjach
publicznych to wyraz bardzo pożądanej synergii między ustawodawcą a podmiotami, których
legislacja ma dotyczyć. Ponieważ od lat dbamy o to, by głos środowiska był słyszalny i brany pod
uwagę, zaopiniowanie projektu tak ważnej dla nas ustawy uważamy za swój obowiązek i przywilej.
Publikując stanowisko, zgłosiliśmy jednocześnie gotowość do wspierania prac Ministerstwa Cyfryzacji
w zakresie dalszego wdrażania Aktu ws. sztucznej inteligencji (AI Act) – mówi Dominik Gabor,
członek Grupy Zadaniowej AI a Prawo przy IAB Polska.

IAB Polska ocenił proponowany projekt ustawy w zakresie szczegółowych zapisów, w pierwszej
kolejności rekomendując przedstawienie planów Ministerstwa na zwiększenie istotności Komisji w
rozwój AI w Polsce, również w zakresie wykorzystania narzędzi przewidzianych w Projekcie.

Kompetencje Komisji Rozwoju i Bezpieczeństwa Sztucznej Inteligencji

Głównym celem ustawy jest stworzenie podstaw do funkcjonowania kluczowego organu dla rynku
sztucznej inteligencji w Polsce – Komisji Rozwoju i Bezpieczeństwa Sztucznej Inteligencji. Oczy
branży skierowane są przede wszystkim na kwestię zakresu kompetencji Komisji jako organu
nadzorującego rynek. Wątpliwości koncentrują się zwłaszcza wokół kontroli zagranicznych
przedsiębiorców, którzy mogą być jednocześnie kontrolowani przez organy nadzoru z różnych państw
członkowskich.

– Możliwość podejmowania przez polski organ działań wobec przedsiębiorstw z siedzibą w innych
krajach członkowskich lub państwach trzecich jest kwestią problematyczną. Sytuacja jest szczególnie
kłopotliwa, gdy na terytorium Polski działają lokalne spółki zależne, czy też oddziały przedsiębiorstw
zagranicznych. W przypadku przedsiębiorców prowadzących działalność związaną z AI na poziomie
globalnym wyzwaniem będzie określenie podmiotu grupy kapitałowej, na którym ciążyć będzie odpowiedzialność. Z punktu widzenia przedstawicieli IAB Polska te kwestie wymagają
doprecyzowania – komentuje Dominik Gabor.

Warto dodać, że działalność Komisji to nie jedyne narzędzie nadzorujące rynek. Prawodawca
proponuje także dodanie szczególnego rodzaju postępowania cywilnego w postaci postępowania w
sprawach naruszenia przepisów AI Act.

Istotne będzie także obserwowanie możliwości działania w ramach Społecznej Rady do spraw
Sztucznej Inteligencji, która ma pełnić rolę organu opiniodawczo–doradczego Komisji.

– To, co cieszy na obecnym etapie, to fakt, że projekt ustawy wzbudza zainteresowanie branży. To
dobrze, bo dzięki opiniom podmiotów zainteresowanych prawodawca będzie w stanie zapewnić
stworzenie aktu prawnego odpowiadającego nie tylko wymogom wynikającym z rozporządzenia, ale i
oczekiwaniom branży. Ten drugi obszar także jest ważny. Polska powinna dążyć do tego, by zapewnić
takie otoczenie regulacyjne, które będzie budowało pozycję naszego państwa jako istotnego z punktu
widzenia finansowania rozwoju i wdrażania nowych technologii, w tym rozwiązań z zakresu sztucznej
inteligencji – dodaje Dominik Gabor.