DevEx, czyli dostępność aplikacji z perspektywy programisty

Nie daj się nabrać, że dostępność nas nie dotyczy. Każdy z nas, bez względu na swój stan, powinien móc korzystać z aplikacji, strony internetowej, i czegokolwiek. Zwłaszcza, że potrzeby możemy mieć rożne, a stan naszego ciała szybko może się zmienić. Programista, Krzysztof Ścira na Mobile Trends Conference poruszył tematy związane z dostępnością i wydajnością. Okazuje się, że te dwie kwestie są ze sobą ściśle powiązane. Skupił się także na formularzach, obsłudze klawiatury i urządzeniach mobilnych. Zastanowił się również, dlaczego niemal wszyscy popełniają błędy w tych obszarach. Nie zabrakło też kwestii dostosowania i radzenia sobie z tym wyzwaniem. 

Dostępność odnosi się do zapewnienia, że wszyscy, bez względu na ich umiejętności czy ograniczenia, mają równy dostęp do informacji, produktów, miejsc i usług. W kontekście świata cyfrowego oznacza to tworzenie treści i interfejsów zrozumiałych i użytecznych dla wszystkich użytkowników, niezależnie od ich zdolności fizycznych czy sensorycznych. W praktyce oznacza to eliminowanie barier, utrudniających korzystanie z danego produktu lub usługi. 

– W naszych umysłach często kształtuje się pewien archetyp, utożsamiany z osobami parkującymi w miejscach z oznaczeniem niebieskiej koperty. Warto spojrzeć krytycznie na ten stereotyp! Nie ograniczajmy pojęcia dostępności wyłącznie do osób poruszających się na wózkach. Dostępność obejmuje szereg różnorodnych niepełnosprawności, które sięgają daleko poza ten jedyny archetyp. Warto zrozumieć, że niepełnosprawność nie ogranicza się wyłącznie do osób korzystających z wózków. Wprowadźmy więc pewien rozdział w temacie – tłumaczy prezes zarządu firmy desi9n.pl.

Niepełnosprawność, czyli różnorodność potrzeb

Elektroniczny Krajowy System Monitorowania i Orzekania o Niepełnosprawności twierdzi, że osoby niepełnosprawne to ponad 3 miliony Polaków. Warto zdać sobie sprawę, że niepełnosprawności mogą być różne. Fizyczne, sensoryczne, poznawcze lub związane z komunikacją.

Przykłady obejmują trudności z widzeniem, słuchaniem, poruszaniem się, zrozumieniem tekstu czy korzystaniem ze sprzętu. Konieczność szerszego spojrzenia polega na tym, aby nie traktować niepełnosprawności jako jednorodnego stanu, lecz zrozumieć jej zróżnicowanie.

– To podejście uwzględnia, że różne osoby z różnymi niepełnosprawnościami mogą mieć różne potrzeby i wymagania. Dlatego projektowanie inkluzywne musi uwzględniać różnorodność doświadczeń i umiejętności różnych osób. Inaczej nie stworzymy środowiska dostępnego dla wszystkich – dodaje front-end developer.

Developer experience a dostępność

Dostępność cyfrowa to nie tylko kwestia dodawania alternatywnych tekstów czy poprawiania kontrastów. Wchodzi tu w grę także pojęcie Developer Experience (DevEx). Termin ten odnosi się do holistycznego doświadczenia dewelopera podczas interakcji z narzędziami, technologiami i procesami. Obejmuje on takie aspekty, jak łatwość użytkowania, wydajność i satysfakcja z przepływu pracy programistycznej.

Dobry DevEx zapewnia, że programiści mają potrzebne informacje i mogą płynnie przechodzić między indywidualnym skupieniem a pracą zespołową. Jest to coraz ważniejszy aspekt dla organizacji, które dążą do zwiększenia produktywności i przyciągnięcia najlepszych talentów programistycznych. Ale co to ma wspólnego z dostępnością?

Semantyczny HTML a DevEx

Pozytywny DevEx zapewnia, że podstawowe zadania takie jak budowanie, testowanie, uruchamianie i debugowanie są stosunkowo łatwe dla zespołu. Pomocne w tym będzie stosowanie semantycznego języka HTML, który jest kluczowy dla zapewnienia, że każdy może postrzegać, obsługiwać i rozumieć treści internetowe.

A to właśnie korzystanie z odpowiedniej struktury HTML i znaczników semantycznych jest niezbędne dla dostępności, ponieważ pomaga czytnikom lepiej nawigować po systemie. W efekcie osoby niepełnosprawne będą lepiej rozumieć dane treści i łatwiej będą poruszać się po interfejsie. Zatem solidna semantyka i kompleksowe podejście do tematu przekładają się na efektywniejsze tworzenie aplikacji czy stron internetowych.

Obejmuje to tworzenie jasnych i opisowych linków, dodanie znaczników dla alternatywnych tekstów, zapewnienie odpowiednich kontrastów i projektowanie z myślą o nawigacji za pomocą klawiatury. W związku z tym doświadczenie deweloperów jest związane z dostępnością sieci poprzez wykorzystanie narzędzi i technologii, które wspierają tworzenie dostępnych i integracyjnych produktów cyfrowych.

– Mówimy wiele o doświadczeniu użytkownika, ale co z deweloperami? Kiedy mamy dobrze napisaną semantykę, to programista, taki jak ja, czerpie z tego korzyści. Rzeczywistość jest taka, że zwykle więcej czasu spędzamy czytając kod niż go pisząc. Gdy tworzymy solidną semantykę, proces pisania kodu staje się bardziej efektywny. To nie jest jedynie dawanie czegoś komuś innemu. Inwestujemy w nasz własny produkt, pomimo kosztów i poświęceń, których to wymaga. Przez kompleksowe podejście do tematu, tworzymy po prostu lepsze aplikacje i strony internetowe – tłumaczy Ścira.

Dostępność a wydajność

Czas spędzony na dostosowywaniu produktu do potrzeb osób z różnymi umiejętnościami jest inwestycją w lepsze rozwiązania. Wydajność aplikacji webowych jest ważna, zwłaszcza w kontekście dużej ilości danych i zapytań. Ze względu na dynamiczny rozwój treści online, zoptymalizowana wydajność wpływa pozytywnie na czas ładowania, interakcję oraz dostępność.

Utrzymywanie równowagi między funkcjonalnością a szybkością to klucz dla zadowolenia użytkowników i skutecznego wdrożenia interfejsu online. Przyspieszenie interakcji użytkownika poprawi doświadczenie online.

Zadania takie jak optymalizacja ładowania treści czy eliminacja nadmiaru zapytań są kluczowe dla zapewnienia efektywności i dostępności interfejsu. Popularne portale internetowe, mimo syntetycznych testów, mogą napotykać problemy z wydajnością w realnych warunkach. Warto zwrócić uwagę na konsekwencje dla osób korzystających z systemów wbudowanych. Tu pojawia się pytanie, czy sprawdzamy rzeczywistą wydajność naszych projektów.

Problemy w obszarze formularzy

Niestandardowe zachowania formularzy mogą wpływać negatywnie na doświadczenie użytkownika. Przykłady błędów obejmują rozwijane listy zamiast wprowadzania danych klawiaturą, brak czytelnych komunikatów błędów, problemy z nawigacją przy użyciu klawiatury, oraz utrudnienia w korzystaniu z interaktywnych elementów. Poprawa dostępności formularzy wymaga zastosowania prostych poprawek, takich jak odpowiednie ustawienie atrybutów tabindex, jasne komunikaty błędów, czy też eliminacja problemów związanych z klawiaturą.

Kwestie wwiązane z interakcjami przy użyciu klawiatury

Niestandardowe zachowania formularzy mogą stwarzać realne problemy dla użytkowników, zwłaszcza tych korzystających z klawiatury. Niezależnie od umiejętności użytkownika, interakcje przy użyciu klawiatury powinny być intuicyjne i wygodne. Przykłady błędów w projektach ukazują, że czasem brakuje prostych rozwiązań, jak poprawne ustawienie tabindex czy zastosowanie techniki „lazy load”.

Niedostępne RWD

W kwestii responsywności strony, RWD sprawia pewne trudności. Czytelność może być problemem, zwłaszcza gdy RWD jest zaimplementowane nieprawidłowo.

Zdarza się, że choć teoretycznie strona jest responsywna, to w praktyce miewa problemy. Na przykład, czasami mamy link do przewijania, ale może sprawiać kłopoty. Czasami zdarza się, że RWD jest wykonane na szybko, używając tylko podstawowych narzędzi, co wpływa na czytelność formularzy i innych elementów.

Czasem możemy napotkać na funkcje, których po prostu nie ma. Na przykład, chcemy napisać wiadomość, klikamy, ale nic się nie dzieje. To irytujące. Szkło, które powinno przyjmować kliki w polu wyskakującego okna, niestety, nie zawsze działa zgodnie z oczekiwaniami.

– Trzeba zastanowić się nad poprawą czytelności pól formularza czy też naprawieniem interakcji z elementami, takimi jak szkło na stronie. Warto także monitorować wszelkie funkcje, aby upewnić się, że działają zgodnie z oczekiwaniami. Jeśli masz archiwa zabezpieczone hasłem, warto poświęcić im trochę czasu. Są jeszcze kwestie związane z phisingiem, ale na niego nie mamy już czasu – śmieje się ekspert. 

Podsumowanie

Prezes desi9n.pl prezentację kończy refleksją na temat konieczności poszerzania horyzontów i przestrzegania dobrych praktyk w biznesie, co ma przyczynić się do zdobycia klientów, podniesienia jakości w porównaniu z konkurencją i działania korzystnego dla wszystkich.

– Dostępność to znacznie więcej niż tylko dodanie alternatywnych tekstów w znacznikach i odpowiednich kontrastów. Niektórzy mogą to sprowadzić do tego minimalnego poziomu, ale to ogromne uproszczenie. Dostępność to stosowanie najlepszych praktyk programistycznych. Jeśli zrobimy coś dobrze, istnieje duża szansa, że będzie to również dostępne. W rezultacie nie trzeba będzie inwestować specjalnie dużo w samo dostosowywanie. Ale dostępność cyfrowa to nie tylko kwestia techniczna. To także wyraz troski o każdego użytkownika. Warto inwestować w poprawę dostępności, aby stworzyć produkty, które będą dostępne dla każdego. Niezależnie od stopnia sprawności czy umiejętności. Zmiana naszego podejścia może przynieść realne korzyści każdemu z nas – kwituje ekspert.